Roots Dortmans
It is unclear where are the roots of the first Dortmans in this genealogy, Theodorus Joannes Dortmans (generation 12). The name pops up in Deurne (1612) and Dinther (1613) in a Schepenbank document
Vertaling (BHIC):
7603.9 Index schepenprotocol Dinther (7603.9)
Schepenakte
19 Inzake het geschil tussen Jan Henrickx Sijmons en diens zwager Jan Jacobs, hebben partijen door bemiddeling van goede mannen het volgende afgesproken. Jan Henrick Sijmons gaat aan Jan Jacobs binnen nu en 15 dagen de som van 9 gulden betalen en daarmee komen alle aanspraken op elkaar verder te vervallen. Getuigen Willem Aerts, Lambert Janssen, Peter Driessen en Lambert Hendricx als schepenen.
Verschenen is Delia weduwe van meester Jan Wilbort Scheenkens, verder Dirck Janssen van Dortman als man van Jenneken dochter van meester Jan en Delia, verder Eijmbert Jan Eijmbert Voets als man van Anneken dochter van meester Jan en Delia en verklaren van Silvester Wilbert Scheenkens elk van hen 16 gulden 10 stuivers te hebben ontvangen vanwge hun verkochte efdeel van bezit van hun vader en waarbij ook hun moeder een kindsdeel heeft verkregen, alles zoals door Silvester in Deurne is verkocht op 17 oktober 1612. Datum 12 april 1613, getuigen Daniel Huijberts en Lambert Henricx als schepenen.
Verschenen is Dirick Janssen van Dortman als man van Jenneken dochter van meester Jan Wilborts Scheenkens verwekt bij Delia en verklaart van Silvester Wilbort Scheenkens zijnde diens oom, de som van 115 gulden 10 stuivers te hebben ontvangen vanwege de verkoop van erfelijk bezit van meester Jan, gelegen te Deurne, gedaan mede namens de minderjarige Wilbort, Jan, Andries, Niclaes, Fijken, Jacomijn en Marijke als kinderen van meester Jan Scheenkens.
Persoon in schepenakte:
Dirck Janssen van Dortman
Dirick Janssen van Dortman
Eijmbert Jan Eijmbert Voets
Jan Henrickx Sijmons
Jan Henrick Sijmons
Jan Wilbort Scheenkens
Silvester Wilbert Scheenkens
Jan Wilborts Scheenkens
Silvester Wilbort Scheenkens
Jan Jacobs
Willem Aerts
Lambert Janssen
Peter Driessen
Lambert Hendricx
Daniel Huijberts
Lambert Henricx
Jan Scheenkens
Datering: 1613
Pagina: scan 019
Plaats: Dinther
Toegangsnummer: 7603
Inventarisnummer: 9
Bron:Schepenbanken
Geografische namen: Dinther
In a Schepenbank document of 17 June 1660 his children with Jenneke Jan Schenckels are mentioned:
- Wilbort Dirkx Dortmans, Andries Dirkx Dortmans, Aert Dirkx Dortmans, mr. Johan Dirkx Dortmans, Peter Dirkx Dortmans.
They all can write (at least sign the document) so presumably their family was not very poor...
Johan is priest (kapelaan) in Rees (D) (e.g. schepenprotocollen Dinther 1549-1701 Minuten van schepenakten, image 93, May 21 1660). Peter lives in Marienbaum (D) (e.g. schepenprotocollen Dinther 1549-1701 Minuten van schepenakten, image 93, May 21 1660; schepenprotocollen Dinther 1656-1664 Protocol van akten betreffende vaste goederen, image 196) (http://www.bhic.nl)
7603.1 Index schepenprotocol Dinther (7603.1)
54 Peter Dircx Dortman, inwoner te Appeldoorn in het land van Kleef, verklaring dat hij geld heeft ontvangen, 100 gulden met een rente van 5 gulden per jaar.
Andries Dircx Dortman, broer van Peter
Dierck Janssen (Antonissen), schepen Dinther, 25 augustus 1659
Hanrick Peters, schepen Dinther, 25 augustus 1659
Datering: 1549-1701
Pagina: scan 085
Plaats: Dinther
Toegangsnummer: 7603
Inventarisnummer: 1
Bron: Schepenbanken
Geografische namen: Dinther
7603.1 Index schepenprotocol Dinther (7603.1)
60 Peter Dircksen Dortman, wonend te Marijenboom onder Appeldoorn in het land van Kleef, mede namens diens broer heer Johan Dircksen Dortman, machtiging aan hun broer Andries, 21 mei 1660
heer Johan Dircksen Dortman, vicaris en kapelaan te Rees
Andries Dircksen Dortman, broer van Peter en van heer Johan
Hendrick Peters, schepen Dinther, 1660
Gerart Trip de jonge, schepen en substituut-secretaris Dinther 1660
Datering: 1549-1701
Pagina: scan 093
Plaats: Dinther
Toegangsnummer: 7603
Inventarisnummer: 1
Bron: Schepenbanken
Geografische namen: Dinther
603.43 Index schepenprotocol Dinther (7603.43)
90 Onder de volgende voorwaardes verhuren de kinderen van wijlen Dirck Janssen Dortman verwekt bij Jenneken als dochter van meester Jan Scheenkens, aan Lambert Daniels een huis met aanliggend erf gelegen aan de kerk van Dinther waarin Dirck Janssen eerder woonde. Verder nog een stuk land gelegen achter de kerk van Dinther groot een zesterzaad teul- en hopland. De huur loopt voor een jaar en de huurder zal verder het brouwinstallatie mogen gebruiken met de tonnen etc. De huur bedraagt 35 gulden per jaar, steeds te betalen op St.Maartensdag maar dient in ieder geval met Kerstmis te zijn voldaan. Verder moet de huurder de helft van alle dorpslasten betalen zoals Dirck Janssen in diens leven heeft gedaan ook inclusief de verpondingen. Verder moet de huurder elk jaar 5 vijm dakstro op het huis leggen. Ook moet de huurder de dorenheg onderhouden en knippen zoals dat hoort. Getuigen Dirck Jan Teunissen en Geraert Trip, datum 17 mei 1659. (ondertekend door Andries, Peter, Wilbert en Aert als zoons van Dirck Jansen Dortmans. Verder door Lambert Daniels en G. Trip de jonge als substituut-decretaris.
Persoon in schepenakte:
Dirck Janssen Dortman
Dirck Jan Teunissen
Dirck Jansen Dortmans
Jan Scheenkens
Lambert Daniels
Dirck Janssen
Geraert Trip
G. Trip
Datering: 1659
Pagina: scan 079
Plaats: Dinther
Toegangsnummer: 7603
Inventarisnummer: 43
Bron: Schepenbanken
Geografische namen: Dinther
7603.43 Index schepenprotocol Dinther (7603.43)
Schepenakte
142 Verschenen zijn Wilbort Dirck Dortman, Andries Dirck Dortman, Aert Dirck Dortman voor henzelf handelend en ook namens heer Johan Dirck Dortman, kapelaan te Rees, volgens machtiging daar d.d. 12 september 1659, mede namens Peter Dircx Dortman wonend te Marijenboom onder Appeldorn in het land van Kleef volgens machtiging d.d. 21 mei 1660, allen als kinderen van Dirck Janssen Dortmans verwekt bij Jenneken dochter van meester Jan Scheenkens en ze verkopen samen aan Maria van Seumeren een huis en aanliggend erf groot 3 lopenzaad, alhier te Dinther bij de kerk, belendend Delis Janssen, Aert Willems cum suis, Jan Lambert Corsten, de straat. Hieruit jaarlijkse een pacht van een zester rogge aflosbaar, steeds betaald met 15 stuivers aan rentmeester Schuijl in Den Bosch. Datum 17 juni 1660, getuigen Anthonis Huijberts Hanenbergh en Gerart Trip.
Persoon in schepenakte:
Wilbort Dirck Dortman
Andries Dirck Dortman
Aert Dirck Dortman
Johan Dirck Dortman
Peter Dircx Dortman
Dirck Janssen Dortmans
Jan Lambert Corsten
Anthonis Huijberts Hanenbergh
Maria van Seumeren
Jan Scheenkens
Delis Janssen
Aert Willems
Gerart Trip
Datering: 1660
Pagina: scan 125
Plaats: Dinther
Toegangsnummer: 7603
Inventarisnummer: 43
Bron: Schepenbanken
Geografische namen: Dinther
Theodurus Dortmans and Joanna Schenckels probably married around 1612. As common in that time in Brabant (catholic) children were given the names of grandfather/mother. In Schepenbank documents usually the oldest child comes first so Wilbort is probably oldest and named after the grandfather of Jenneke, Wilbort Schenckels. The church documents of Dinther only start in 1618, so previously born children are not known from this source.
The connection to Marienbaum (Xanten region in Germany) is interesting. In Marienbaum in 1460 a monastery of the Bridgettines was established, with an abbey church called St. Maria Himmelfahrt. The monastery had a double monastery in Rosmalen, Coudewater or Mariënwater, that was shut down About 1650. This monastery was close to Dinther and lively exchange of people between the two monasteries existed. Andreas Schenckels (About 1595, Scenclius) was priest in Heeswijk (1628) and prior of the monastery in Marienbaum in 1641-1650, he is probably a brother of Jenneke Schenckels and a baptism witness in Dinther (1627:Dortmans, 1628:) and Helmond (1662:Schenckels). Perhaps Andries Dortmans is named after him. Also this could reveal the link with Johan and Peter Dirkx Dortmans with Marienbaum/Rees. Johan Dortmans started his studies in 1647 in Leuven, so probably finished around 1650. It is also good to mention that Theodorus Petrus Dortmans (1650-1728) was a Christian priest (in Gemonde).
Like for other parts of Brabant and Gelderland, it is also good to recall the influence of the change in dominant religion in the 17th century. E.g. Dinther was at the border of Staats Brabant and the Land of Ravenstein and many catholic marriages were actually conducted in e.g. Bedaf or Uden. Thus church records must be viewed with care!
References
- H. Bots, J. Matthey, M.Meyer, Noordbrabantsche studenten 1550-1750, XLIV, Tilburg 1979
- pagina 775: Immatriculisatie op 7 januari 1647 nr 5940 Joannes Wortman uit Dinther (Info Jos Dortmans, de Wojstap)
- pagina 625: Immatriculisatie op 12-12-1616 nr 4592 Andreas Schenkelius uit Dinther, aangeduid als frater
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Marienbaum
- R. Scholten, Marienbaum als Wallfahrtsort und ehemaliges Birgittinnen-Doppelkloster. Gesthuysen, Xanten 1909 (pag 64) http://digital.ub.uni-duesseldorf.de/urn/urn:nbn:de:hbz:061:1-82418
- B. Stroband, Geschichte des Wallfahrtsortes Marienbaum am Niederrhein, Laumann, 1898 http://digital.ub.uni-duesseldorf.de/urn/urn:nbn:de:hbz:061:1-37310